Wat is een lui oog?
Een lui oog of, volgens de medische term, amblyopie is een oogaandoening waarbij de ontwikkeling van het zicht aan één oog is achtergebleven. Men spreekt van een lui oog als er geen andere afwijkingen aan het oog zijn, maar u toch niet scherp ziet. Het oog is gezond maar ondanks de juiste brilsterkte valt de verslechtering van het zicht niet te corrigeren. Het luie oog is het oog dat slechter ziet.
Een lui, of amblyoop oog, ontwikkelt zich enkel in de kinderjaren, meestal tot acht jaar oud. In de kinderjaren is het zicht volop in ontwikkeling en is het luie oog nog te behandelen om de gezichtsscherpte te verbeteren. Hoe langer het luie oog niet wordt gebruikt, hoe moeilijker het wordt om ooit nog scherp te zien met het oog. Een lui oog bij volwassenen behandelen, nadat de hersenen zijn volgroeid zal geen tot weinig zin meer hebben.
Oorzaken van een lui oog
Een amblyopie ontstaat wanneer de hersenen de signalen van het oog onderdrukken. Het luie oog werkt wel, maar deze draagt niet bij aan het zicht, waardoor de gezichtsscherpte verslechtert. De aandoening komt meestal voor aan één oog, toch kunt u ook twee luie ogen hebben. De oorzaak van een lui oog kan verschillen. De belangrijkste oorzaken zijn:
Scheelzien (strabismus)
Als u scheel ziet zijn uw ogen niet naar hetzelfde punt gericht. De signalen van het afwijkende oog worden door de hersenen onderdrukt om dubbelzien te voorkomen. Hierdoor kijkt het oog niet mee en blijft de ontwikkeling achter. Op den duur wordt het oog lui. U kunt erg scheel kijken maar het kan ook amper waarneembaar zijn, waardoor het luie oog niet snel opgemerkt wordt. Een lui oog als gevolg van scheelzien, wordt ‘strabismus amblyopie’ genoemd.
Brilsterkte-afwijking (refractie-afwijking)
Een normaal oog heeft geen afwijking en daarom ook geen brilsterkte nodig om het zicht te corrigeren. De lichtstralen vallen precies op het netvlies het oog binnen (emmetropie genoemd). Bij een refractie-afwijking vallen de lichtstralen vóór of achter het netvlies binnen. Er is dus een afwijking van de lichtbreking (brekingsafwijking of ametropie) in het oog, waardoor het zicht wazig wordt.
Het oog met de afwijking kan niet goed zien, waardoor de ontwikkeling achterblijft. Zo ontstaat het luie oog. Deze vorm van een lui oog is lastig te herkennen, omdat aan de buitenkant van het oog niks mankeert.
Er zijn twee soorten luie ogen die ontstaan door een brilsterkte-afwijking. ‘Ametropie-amblyopie’ ontstaat als beide ogen een hoge brilsterkte nodig hebben. U heeft dan twee luie ogen. Is er een sterk verschil tussen de brilsterkte van het linker- en rechteroog? Dan kan het oog dat het slechtste ziet lui worden. Dit wordt ‘anisometropie-amblyopie’ genoemd.
Wilt u meer informatie over brilsterkte-afwijkingen? Bekijk dan onze pagina ‘refractie-afwijking’.
Oogziekten
De kans om een lui oog te ontwikkelen, in de kinderjaren, is groter bij verschillende oogaandoeningen. Sommige aandoeningen zorgen ervoor dat het licht het netvlies niet goed kan bereiken. Zo hebben bijvoorbeeld de volgende oogaandoeningen, een hangend ooglid (ptosis), een vertroebeling van de ooglens (aangeboren staar) en netvlies- en glasvochtafwijkingen een grotere kans om een lui oog te ontwikkelen. Een lui oog dat ontstaat als gevolg van een oogaandoening heet ‘deprivatie-amblyopie’.
Is een lui oog erfelijk?
Een lui oog, scheelzien of andere oogaandoeningen in de familie kan de kans op een lui oog vergroten. Het is daarom belangrijk dat kinderen met erfelijke aanleg op jonge leeftijd al worden onderzocht.
Symptomen van een lui oog
Een lui oog kan symptomen vertonen die moeilijk waarneembaar zijn. Het kan daarom soms lastig zijn een lui oog spoedig te herkennen. Het valt kinderen zelf vaak niet op dat zij minder goed zien.
Symptomen die kunnen duiden op een lui oog zijn:
- Verminderd zicht.
- Een bril op sterkte helpt niet.
- Minder diepte zien, waardoor het kind onhandig kan zijn, vaker valt of dingen misgrijpt.
- Scheelzien.
Ondanks dat de aandoening soms moeilijk te herkennen is, is het van groot belang dat het luie oog op tijd geconstateerd wordt. Alleen in de kinderjaren is een lui oog namelijk nog effectief te behandelen.
Behandeling van een lui oog
Het is van groot belang dat de behandeling op een zo jong mogelijke leeftijd gebeurd. Dan is de kans het grootst om het luie oog weer actief te maken en het zicht permanent te verbeteren. Afhankelijk van de oorzaak van het luie oog, stelt de orthoptist een behandelplan voor.
Een lui oog bij kinderen kan op verschillende manieren behandeld worden:
- Correctie van een brilsterkte-afwijking: mocht een brilsterkte-afwijking de oorzaak van het luie oog zijn, dan schrijft de orthoptist een bril (of contactlens) voor. In sommige gevallen is dit voldoende voor het luie oog om te herstellen.
- Occlusie van het goede oog: Om een lui oog te trainen kan het gedwongen worden om te kijken. Het goede oog wordt afgeplakt (occluderen) met een oogpleister voor een aantal uren per dag. Hierdoor worden de hersenen getraind om het oog weer te gebruiken. Het is belangrijk om op te merken dat het scheelzien, mocht dit de oorzaak zijn van het luie oog, niet zal veranderen door het afplakken van het oog. Dit kan eventueel later nog gecorrigeerd worden.
- Farmacologische penalisatie (behandeling door middel van oogdruppels): in bepaalde gevallen, bijvoorbeeld wanneer uw kind de oogpleister er steeds af trekt, kunnen oogdruppels worden voorgeschreven. De oogdruppels (atropine) zorgen ervoor dat de pupil verwijdt, waardoor het goede oog minder scherp ziet. Op deze manier worden de hersenen ook gedwongen het luie oog te gebruiken.
Lui oog (amblyopie) bij volwassenen
Op volwassen leeftijd kunt u geen lui oog meer ontwikkelen. Dit kan alleen in de jaren dat het oog zich nog ontwikkeld, gemiddeld voor het achtste levensjaar. Als het luie oog als kind niet is behandeld, kunt u er nog steeds last van hebben. U ziet minder goed aan één oog, bent vaker vermoeid of krijgt sneller hoofdpijn. Ook kan met een lui oog autorijden moeizamer gaan of zelfs gevaarlijk worden.
Aan een lui oog op latere leeftijd is vaak weinig te doen. Een gemotiveerde patiënt kan wellicht de gezichtsscherpte iets verbeteren.
Afhankelijk van de oorzaak van het luie oog, zijn er toch behandelingen die op latere leeftijd uitgevoerd kunnen worden. Is scheelzien de oorzaak van het luie oog? Dan kunt u wellicht een oogspieroperatie (of strabismus operatie) ondergaan om het scheelzien te verhelpen.
Mocht de oogaandoening staar de oorzaak zijn, dan kunt u eenstaaroperatieondergaan om de gezichtssterkte te verbeteren. Een ptosiscorrectie verhelpt een hangend ooglid. Als gevolg van het verdwijnen van de bovenstaande aandoeningen, kan ook het luie oog (gedeeltelijk) geactiveerd. Een orthoptist kunt u na nader onderzoek, het beste adviseren in de behandeling.
Waarom Ooghulp
Denkt u dat u een lui oog heeft of wilt uw luie oog laten behandelen? Dan bent u bij Ooghulp aan het juiste adres! Ooghulp is een platform dat patiënt en kliniek met elkaar verbindt. Helaas lopen de wachttijden vaak hoog op. Gelukkig werken vele optiekzaken samen met Ooghulp waardoor het makkelijker wordt voor u om snel geholpen te worden. Gebruik ons platform, maak snel een afspraak en omzeil lange toegangstijden!
Maak nu een afspraak bij een optiekzaak bij u in de buurt en bekijk delocaties.
